ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ 2, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2, 16-23

Μετάφραση
[16]Ενώ έτσι ήταν τα πράγματα ο Θηραμένης είπε στην εκκλησία του δήμου ότι, αν θέλουν να στείλουν αυτόν τον ίδιο στον Λύσανδρο, θα επιστρέψει γνωρίζοντας για τους Λακεδαιμονίους ποιο από τα δύο  επιμένουν (οι Λακεδαιμόνιοι) στην κατεδάφιση των τειχών, επειδή θέλουν να κυριεύσουν την πόλη και να κάνουν δούλους τους κατοίκους της ή για εγγύηση. Απ’ τη στιγμή όμως που στάλθηκε, έμενε στο Λύσανδρο τρεις μήνες και περισσότερο, περιμένοντας την ώρα ώσπου οι Αθηναίοι θα επρόκειτο να συμφωνήσουν με ό,τι θα τους έλεγε κάποιος εξαιτίας της παντελούς έλλειψης τροφίμων.
[17] Όταν πια γύρισε τον τέταρτο μήνα, ανακοίνωσε στην εκκλησία του δήμου ότι ο Λύσανδρος τον κρατούσε μέχρι τότε κι έπειτα τον διέταξε να πάει στη Σπάρτη· γιατί (έλεγε ότι) δεν ήταν αρμόδιος για όσα αυτός (ο Θηραμένης) τον ρωτούσε αλλά οι έφοροι. Ύστερα απ’ αυτά εκλέχθηκε πρεσβευτής για τη Σπάρτη με απόλυτη εξουσία μαζί με άλλους εννιά.

[18] Ο Λύσανδρος απ’ τη πλευρά του έστειλε για να ενημερώσει τους εφόρους μαζί με άλλους Λακεδαιμονίους τον Αριστοτέλη, που ήταν Αθηναίος πολιτικός εξόριστος, ότι είχε απαντήσει στο Θηραμένη πως εκείνοι είναι αρμόδιοι για το θέμα της ειρήνης και του πολέμου.

[19] Όταν λοιπόν ο Θηραμένης και οι άλλοι πρέσβεις έφτασαν στη Σελλασία και ρωτήθηκαν με ποιες προτάσεις έχουν έρθει, είπαν ότι έχουν έρθει με απόλυτη δικαιοδοσία για να κάνουν ειρήνη·  ύστερα απ’ αυτά οι έφοροι διέταξαν να τους καλέσουν (στη Σπάρτη). Όταν έφτασαν, συγκάλεσαν συνέλευση, στην οποία οι Κορίνθιοι και ιδιαίτερα οι Θηβαίοι και πολλοί άλλοι ακόμη από τους Έλληνες αντιπρότειναν να μη συνθηκολογήσουν με τους Αθηναίους, αλλά να τους αφανίσουν. 

[20] Οι Λακεδαιμόνιοι όμως αρνήθηκαν να εξανδραποδίσουν μια ελληνική πόλη που είχε κάνει μεγάλο καλό στους μεγαλύτερους κινδύνους που συνέβησαν στην Ελλάδα, αλλά θα έκαναν ειρήνη με τον όρο, αφού κατεδαφίσουν τα μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά και παραδώσουν τα πολεμικά πλοία τους εκτός από δώδεκα και αφού φέρουν πίσω τους εξόριστους και έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους με τους Λακεδαιμόνιους, να τους ακολουθούν σε στεριά και θάλασσα όπου αυτοί οδηγούν ως επικεφαλής.

 [21] Ο Θηραμένης λοιπόν και οι πρέσβεις που ήταν μαζί του έφεραν αυτές τις προτάσεις στην Αθήνα. Καθώς λοιπόν έμπαιναν (στην πόλη), τους περικύκλωνε πολύς κόσμος, από φόβο μήπως έχουν έρθει άπρακτοι· γιατί δε χωρούσε άλλη αναβολή, επειδή πολλοί πέθαιναν από πείνα. 

[22] Και την επόμενη μέρα οι πρέσβεις ανακοίνωναν με ποιους όρους οι Λακεδαιμόνιοι θα έκαναν ειρήνη· κι εκ μέρους τους μίλησε ο Θηραμένης λέγοντας ότι πρέπει να υπακούσουν στους Λακεδαιμονίους και να γκρεμίσουν τα τείχη. Καθώς λοιπόν κάποιοι πρόβαλλαν αντιρρήσεις σ’ αυτό, πολύ περισσότεροι όμως το επιδοκίμασαν, αποφασίστηκε να δεχθούν την ειρήνη.

[23] Ύστερα από αυτά κι ο Λύσανδρος κατέπλεε στον Πειραιά και οι εξόριστοι επέστρεφαν και τα τείχη γκρέμιζαν με μεγάλη προθυμία με τη συνοδεία της μουσικής των αυλητρίδων νομίζοντας ότι εκείνη η μέρα για την Ελλάδα ήταν η αρχή της ελευθερίας.

Πηγή: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/A_Lyk/A_Lyk_2_2_16-23.htm

1. Η κατάσταση στην Αθήνα: Η κατάσταση στην Αθήνα είναι πραγματικά απελπιστική καθώς οι Αθηναίοι έχουν ν'αντιμετωπίσουν πολλαπλά προβλήματα: πολιορκούνται από στεριά και θάλασσα, δεν έχουν πια συμμάχους, υποφέρουν από συνωστισμό και έλλειψη τροφίμων, βρίσκονται  σε κατάσταση σύγχυσης,  εξάντλησης αλλά και διάσπασης. Είναι λογικό οι Αθηναίοι ν'αναζητούν διέξοδο από τη  δύσκολη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει. Ποια θα είναι όμως αυτή η διέξοδος και ποια τα περιθώρια των Αθηναίων; Υπάρχουν οι Αθηναίοι που ούτε κάν σκέφτονται τον συμβιβασμό, ακόμη και τώρα που η Αθήνα πιέζεται από όλους και από όλα. Από την άλλη υπάρχουν και εκείνοι που είναι υπέρ του συμβιβασμού αλλά με όρους και τέλος υπάρχει και μια μερίδα πολιτών που επιδιώκει την παράδοση της πόλης και χαίρεται με την υπάρχουσα κατάσταση. Ανάμεσα σ'αυτούς τους τελευταίους είναι και ο ολιγαρχικός Θηραμένης.
2. Ο ρόλος του Θηραμένη: Ο Θηραμένης , μετριοπαθής ολιγαρχικός, εξαπατά τους Αθηναίους και τους πείθει να τον στείλουν ως πρεσβευτή στο Λύσανδρο για να διερευνήσει τις βαθύτερες προθέσεις των Λακεδαιμονίων και να ενημερώσει τους συμπολίτες του για το τι επιδιώκουν οι Λακεδαιμόνιοι με την επίμονη απαίτηση τους για το γκρέμισμα των τειχών. Ο Θηραμένης, ενεργώντας ύπουλα, καθυστερεί σκόπιμα τις διαπραγματεύσεις με στόχο την πλήρη εξάντληση των Αθηναίων και την άνευ όρων παράδοση τους στους Λακεδαιμονίους. Η ίδια εκδοχή υποστηρίζεται και από τον Λυσία ο οποίος κατηγορεί τον Θηραμένη για διπροσωπία.  Όταν ο Θηραμένης επιστρέφει, επικαλείται ως δικαιολογία για την τρίμηνη καθυστέρηση του οτι ο Λύσανδρος τον κρατούσε αιχμάλωτο και στη συνέχεια του πρότεινε να στείλουν οι Αθηναίοι πρεσβεία στη Σπάρτη. Έτσι και πάλι εκλέγεται πρεσβευτής με απόλυτη δικαιοδοσία  μαζί με άλλους δέκα. Οι Αθηναίοι εμπιστεύονται για την τύχη της πατρίδας τους έναν άνθρωπο καιροσκόπο, υστερόβουλο και διπρόσωπο που φτάνει στο σημείο της προδοσίας αφού γι'αυτόν η κομματική εμπάθεια είναι πάνω από το συμφέρον της πατρίδας.
3. Ενέργειες του Λύσανδρου και των Λακεδαιμονίων: Ο Λύσανδρος ενημερώνει τους εφόρους για τις ενέργειες του. Οι δέκα πρεσβευτές της Αθήνας φτάνουν στη Σελλασία και οι πέντε έφοροι τους καλούν στη Σπάρτη για τις διαπραγματεύσεις της συνθηκολόγησης.
4. Οι όροι συνθηκολόγησης : στο συνέδριο στο οποίο συμμετέχουν συμμαχικές πόλεις της Σπάρτης το κλίμα είναι βαρύ για την Αθήνα. Οι σύμμαχοι της Σπάρτης απαιτούν την ολοκληρωτική καταστροφή της Αθήνας και την υποδούλωση της. Οι Λακεδαιμόνιοι όμως δείχνουν μεγαλοψυχία και υπενθυμίζουν την ανεκτίμητη προσφορά της Αθήνας κατά τη διάρκεια των περσικών πολέμων. Έτσι προτείνουν σύναψη ειρήνης με ιδιαίτερα επαχθείς όρους: να γκρεμίσουν οι Αθηναίοι τα τείχη τους, να παραδώσουν όλα τους τα πλοία εκτός από δώδεκα, να επαναφέρουν τους εξόριστους ολιγαρχικούς, να έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους με τους Λακεδαιμονίους  και να τους ακολουθούν στις εκστρατείες τους, αναγνωρίζοντας την ηγεμονία της Σπάρτης.
5. Η παράδοση της Αθήνας: Οι Αθηναίοι συνωστίζονται γύρω από τους απεσταλμένους τους για να μάθουν τα νέα που φέρνουν. Το θέαμα είναι πραγματικό τραγικό. Περιθώρια για αναβολή δεν υπάρχουν καθώς η πείνα και η εξάντληση έχουν κάμψει τους Αθηναίους. Έτσι συγκαλείται εκκλησία του δήμου, η οποία λειτουργεί και σ'αυτή τη δύσκολη  στιγμή. Η απόφαση  της  συνθηκολόγησης και της παράδοσης της πόλης είναι μονόδρομος. Η άλλοτε ισχυρή και ένδοξη Αθήνα δεν υπάρχει πια. Οι Αθηναίοι είναι συντετριμμένοι και οι Λακεδαιμόνιοι με τους συμμάχους τους γιορτάζουν τη συντριβή της Αθήνας. Η κατεδάφιση των τειχών αποκτά χαρακτήρα πανηγυρικό αφού οι Έλληνες νομίζουν οτι η πτώση της Αθήνας θα σημάνει και την αρχή της ελευθερίας τους. Όμως οι ελπίδες τους πολύ γρήγορα θα διαψευστούν.
6. Η τεχνική του Ξενοφώντα: στις παραγράφους 16-23 κυριαρχεί ο μακροπερίοδος υποταγμένος λόγος. Υπάρχει ποικιλία και συσσώρευση ρηματικών τύπων που φανερώνουν τη δράση και τις κινήσεις των πρωταγωνιστών. Ο λόγος του Ξενοφώντα είναι λιτός και συνοπτικός αλλά ταυτόχρονα δυνατός και αποδίδει με ευστοχία τις διαπραγματεύσεις και το αποτέλεσμα τους.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Η εκλογή του Θηραμένη ως πρεσβευτή τι αποδεικνύει για την ικανότητα επιρροής του στους Αθηναίους;
2. Ποιες διαδικασίες ακολουθούνται στη Σπάρτη προκειμένου να ληφθεί απόφαση για την τύχη της Αθήνας; Ποιοι συμμετέχουν στην απόφαση αυτή και γιατί;
3. Πώς κρίνετε την καταστροφή μιας πόλης και την υποδούλωση των κατοίκων της ως μέσο επίλυσης των διαφορών στον πόλεμο;
4. Πώς χαρακτηρίζετε τους Λακεδαιμονίους για την απόφαση τους σχετικά με την τύχη της Αθήνας στη συνέλευση της Σπάρτης;
5. Πόσο επαχθείς ήταν οι όροι συνθηκολόγησης για τους Αθηναίους;
6. Με ποιο τρόπο έγινε η παράδοση της ηττημένης Αθήνας στο Λύσανδρο; Πώς χαρακτηρίζετε την όλη διαδικασία;
7. Πώς κρίνετε την εντύπωση που είχαν οι Σπαρτιάτες και πολλοί άλλοι Έλληνες οτι η ημέρα της παράδοσης της Αθήνας θα σήμαινε και την αρχή της ελευθερίας της Ελλάδας;
8. Ποιοι ήταν οι καθοριστικοί λόγοι που συντέλεσαν στο να δεχτούν τους όρους της ειρήνης οι Αθηναίοι κατά τη συνέλευση τους;
9. Με ποιες λέξεις του κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω: αποπομπή, ασιτία, κρατικός, κυριεύω, πλειοψηφία, συνείδηση, συντριβή, άνανδρος, εισιτήριο,απώλεια, καθηγητής, διάγγελμα, προαίρεση, δοξασία, αρχικός, χρειάζομαι.
10. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με παράγωγα(απλά ή σύνθετα) των λέξεων κρίνω, καλῶ, ποιῶ, ἡγοῦμαι και θυμός.

1.  Το σύνταγμα απαγορεύει τις ........................μεταξύ των πολιτών.
2. Απηύθυνε ...........................για βοήθεια.
3. Τα είδη αυτά είναι ...........................................Δεν φτιάχτηκαν με μηχάνημα.
4. Οι ...........................ικανότητες αναγνωρίζονται από όλους.
5. Η ........................στα αξιοθέτα άφησε πολύ καλές εντυπώσεις.
6. Δείχνει πολύ μεγάλη ..........................στο να εξυπηρετεί όλους.
7. Οι .........................που έδωσε για αυτά που έκανε, δεν ήταν ικανοποιητικές.
8. Ήταν πολύ...................και τραγουδούσε συνέχεια.
9. Θυμώνει εύκολα γιατί είναι ιδιαίτερα..............................
10. Λόγω υπηρεσιακών αναγκών έγινε.....................της άδειας του.
11. Το κατάστημα αυτό κάνει..................των ειδών του γιατί σε λίγες ημέρες κλείνει.
12. Η .......................επιτροπή έδωσε έπαινο στο ποίημα του.
13. Εξέφρασε την ........................για την επιτυχία μας στους αγώνες.
14. Η συμπεριφορά του σε........................μ'αυτή του παρελθόντος είναι πολύ βελτιωμένη.
15. Οι παρατηρήσεις που διατύπωσε έγιναν με ..........................και δεν έθιξε κανέναν.