Η ελληνοχριστιανική οικουμένη

Ερωτήσεις

1. Ποιες ιδέες  εφάρμοσε ο Ιουστινιανός στην εσωτερική πολιτική και ποιοι ήταν οι στόχοι αυτής της πολιτικής;
2. Ποια ήταν τα κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού; (απλή αναφορά)
3. Ποια ήταν η θεωρητική θεμελίωση της μοναρχίας από τον Ιουστινιανό;
4. Ποιες ήταν οι απόψεις του για τη θρησκεία και πως αντιμετώπισε τις αρχαίες θρησκείες;
5. Ποια ήταν η κυριότερη πλευρά της εσωτερικής του πολιτικής και γιατί;
6. Ποιες καινοτομίες εφαρμόστηκαν στο διοικητικό σύστημα;

Σημειώσεις 

• Στην εσωτερική πολιτική ο Ιουστινιανός εφάρμοσε καινοτόμες ιδέες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της βυζαντινής φυσιογνωμίας του κράτους. Ο στόχος του ήταν η συνοχή μιας κοινότητας λαών, των οποίων τα συνδετικά στοιχεία αποτέλεσαν η ελληνική πολιτιστική παράδοση  και η χριστιανική πίστη.
  
• Κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού: ισχυροποίηση της απόλυτης μοναρχίας, επιβολή μιας θρησκείας και ενός δόγματος, συστηματική κωδικοποίηση του δικαίου, θεμελίωση νέου διοικητικού συστήματος.
• Σχηματισμός ισχυρής κεντρικής εξουσίας:Στάση του Νίκα(532 μ.χ).  Ο αυτοκράτορας ήταν ο εκλεκτός του Θεού, στον οποίο είχε δοθεί το προνόμιο να κυβερνά για το καλό των υπηκόων του.
• Μία θρησκεία-ένα δόγμα: Ο Ιουστινιανός αντιμετώπισε με σκληρότητα τα κατάλοιπα των αρχαίων θρησκειών. Έκλεισε τη νεοπλατωνική σχολή και δήμευσε την περιουσία της. Ανοχή έδειξε μόνο προς τους Εβραίους. Οικοδόμησε την Αγία Σοφία και στήριξε το ιεραποστολικό έργο της εκκλησίας.
• Συστηματική κωδικοποίηση του δικαίου: Πολύ σπουδαίο νομοθετικό έργο. Το κύριο μέρος του νομοθετικού έργου ήταν γραμμένο στη λατινική  γλώσσα αλλά οι καινούριοι νόμοι εκδόθηκαν στην ελληνική γλώσσα για να είναι κατανοητοί από το λαό. Το αστικό δίκαιο, όπως ονομάστηκε η κωδικοποίηση των νόμων του Ιουστινιανού τον 16ο αιώνα, αποτέλεσε τη βάση της νεότερης νομοθεσίας των Ευρωπαϊκών χωρών.
• Νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού: Ιουστινιάνειος κώδικας,  Πανδέκτης και Εισηγήσεις στη λατινική γλώσσα και Νεαρές στην ελληνική γλώσσα.
•  Νέο διοικητικό σύστημα: α) παραχωρήθηκε πολιτική εξουσία στους στρατιωτικούς διοικητές των περιοχών που ήταν περισσότερο εκτεθειμένες στις εχθρικές επιθέσεις.  β) Με μια σειρά από διατάγματα ο Ιουστινιανός προσπάθησε να περιορίσει τη δύναμη των δυνατών, των μεγαλοκτηματιών της περιοχής. Έτσι περιορίστηκε η ανάπτυξη της μεγάλης ιδιοκτησίας.
  

  Νομοθετικό μέτρο του Ιουστινιανού αντιμετωπίζει το πρόβλημα του εκφεουδαρχισμού της αυτοκρατορίας.

Προστασίες άδικες για τις οποίες πληροφορούμαστε ότι γίνονται στις δικές μας επαρχίες, θα επιχειρήσεις με κάθε τρόπο να τις σταματήσεις, μην επιτρέποντας σε κανένα να ζει σε βάρος της ζωής των άλλων ούτε να οικειοποιείται τα κτήματα που δεν του ανήκουν από πουθενά, ούτε να υπόσχεται προστασία προς βλάβη των άλλων ούτε, για να εξουδετερώσουν το κράτος, να αντιτάσσουν τη δική τους δύναμη. Αλλά ούτε να σε απασχολεί, ποια εξουσία διαθέτουν αυτοί που πράττουν αυτά, διότι σου είναι αρκετός, κυρίως για την εξασφάλιση πληρέστερης εξουσίας, ο νόμος και η βασιλική ευμένεια.

(Ιουστινιανού Α', Νεαρά του έτους 535) I. Καραγιαννόπουλου, Η Βυζαντινή ιστορία από τις πηγές, εκδ.Βάνιας 1996, σ. 186.

 

Ερώτηση:Με πιους τρόπους ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός προσπάθησε να προστατεύσει τους μικρούς καλλιεργητές;